Qadınlar nədən ağlar? | Əziz Nesin

Bir qadını ağlatmaq çox çətin deyil. Qadınlar hər şeyə ağlaya bilərlər, bir filmə, bir mahnıya, bir yazıya.

Eynən kişilər kimi yəni. Amma bir qadını ürəkdən ağlatmaq çətindir. Bir qadın ürəkdən ağlayırsa, ağladan onun ürəyinə çatıb demək.
Amma o ürəyinin dəyərini bilməmiş olacaq ki, ağladan gözünü belə qırpmadan tək-tək iynələri batırır ürəyinə.

O zaman böyük bir yumruq gəlir, tıxanır qadının boğazına. Udquna bilməz, nəfəs belə ala bilməz, çünki o böyük yumruq onu çox ağrıdır.

Ardı →

Qulluqçu tutmaq istəyirdik

Mənim evimizə xidmətçi qadın tutmağa fikrim yox idi. Arvadım məcbur etdi.
Evdə hər gün bu sözləri eşidirdim:
— Üst mərtəbədə yaşayan Nərmingil qulluqçu tutublar. Əri aşağıda ehtiyat hissələr alıb-satır… Əsas maşını sata bilmir, ehtiyat hissələri satmaqla evinə qulluqçu tutub...
Hətta Pərizadgilin də qulluqçuları var. Sən isə ancaq mən elə yazıram, belə yazıram, — deyə basıb kəsirsən...
— A kişi, bizim qonşu Laləgil də qulluqçu tutubdur. Əri nal mıxı satmaq sayəsində zənginləşib. Bu dünya belə gəlib, belə də gedəcək, kimi nal mıxı satmaqla dövlətlənir, kimi da nal sayəsində adam olur.
— Ayfərgilin cüt-cüt qulluqçuları var. Çürük şinlərin sayəsində qarun kimi dövlətləndilər. Əllərim paltar yumaqdan, qab-qacaq təmizləməkdən qabar-qabar olub. Bu evdə on qəpiklik qiymətim qalmayıb. Heç kim məni adam yerinə qoymur. Nə balacası sayır, nə böyüyü sevir...
Səhər, axşam «qulluqçu, qulluqçu» — sözünü eşitməkdən baş-beynim dəng olmuşdu.
Axırda intihar etməyə qərar verən adam kimi, laqeydcəsinə:
— Çox gözəl, — dedim, — bir qulluqçu tapın, tutaq!


Ardı →

Amerika malları satışı

Dünən səhər bizə gəldi:
— Hələ yatağından qalxmamısan?
Ona:
— Hava soyuq, soba da yoxdur, — deyə cavab verdim.
— İsti çay içəydin!
— Qazımızı kəsiblər. Çayımız da yoxdur, qəndimiz də.
— Aydındır. Səndən adam olmaz. İstəyirsən, səni bir an içində varlandırım?
— Lap canımdam bezmişəm. Çıx, get işinə!
— Ciddi deyirəm. Səni on gündə varlandıracağam. Mənə dua elə!
Əhvalatın bundan sonrasını tələsmədən sizə nəql edə bilərəm. Kamalın sözünə uydum. Atamgilə getdik, bir bəhanə tapıb evdəkiləri çölə çıxartdıq. Kamal qapıya bir yük maşını gətirdi. Atamgildə nə qədər cır-cındır və xırda mebel varsa, maşına yükləyib bizim evə gətirdik. Atam isə qayıdıb, evi belə görəndə mənzilə oğru gəlmişdir, — deyə təlaş keçirmiş, lakin buna əhəmiyyət verən olmamışdı.
Ertəsi gün qəzetlərdə Kamalın verdiyi aşağıdakı elan dərc olunmuşdu:


Ardı →

Açılış təntənəsi

— Buyurun əfəndim, rica edirəm, buraya buyurun. Bizim qəzetçilərə həmişə son dərəcədə zadımız vardır.
Başqa birisi:
— Təbrik edirəm — dedi.
— Təşəkkür edirəm. Amma nəyi təbrik etdiyinizi bilmədim.
Bir başqası ona:
— Qazanınızı...- deyə cavab verdi.
— Həəə!.. Bəli, bəli… Qazanı deyirsiniz… Qazansız keçinmək olmur, bəyəfəndi… Qazan çox mühüm...
— Bufetə buyurun… Vali bəy də təşrif gətirəcəkdir. Harada olsa gəlib çıxacaqdır...
Bir nəfər yanındakına müraciətlə:
— Zati-alinizi haradansa tanıyıram — dedi. — Amma adınız yadımdan çıxıb.
Davamı →

Sizin ölkədə eşşək yoxdurmu?

Dişi ağrıyır kimi, bir əli üzündə başını sağa-sola yellədə-yellədə içəri girdi. Bir yandan əlini yanağına vurur, bir yandan da:
— Tüff, rüsvayı-cahan olduq...- deyə deyinirdi.
O, əslində çox nəcib bir adamdır. Qapıdan girər-girməz, salam vermədən belə deyinməsinə çox təəccüb etdim.
— Xoş gəldiniz, — dedim — buyurun, rica edirəm oturun.
— Rəzil olduq, rəzil…
— Necəsiniz?
— Necə ola bilərəm? Biabır olduq… biabır… Yəqin başına bir fəlakət gəlmişdi. Bəlkə də ailəsinə bir bədbəxtlik üz vermişdi...
— Yerin dibinə girdik, məhv olduq...
— Axı nə üçün? Nə olmuşdur?
— Daha nə olacaq. Bir qotur eşşəyi kişiyə iki min beş yüz lirəyə satdılar...
Üzünə diqqətlə baxdım: Yoxsa dəli olmuşdu? Qorxumu gizlətmək istəmədim. Arvadı çağırmaq üçün bəhanə edərək:


Ardı →

Öz yerini tapanlar

Sultan Mahmuda dedilər ki:
— Əfəndimiz, bir nəfər özünü peyğəmbər elan edib.
Sultan dedi:
— Onu mənim yanıma gətirin.
Yalançı peyğəmbəri gətirdilər. Ayaqyalın, başıaçıq, aclıqdan ordu-orduna keçmiş, üst-başı tökülmüş bir nəfər idi.
Sultan Mahmud dedi:
— Aparın onu qırx gün yağ-balla, fındıq-kişmişlə paxlava-fəsəli ilə bəsləyin!
Qırx gün sonra Sultan Mahmud həmin adamı yanına çağırtdırıb, soruşdu:
— Hə, yenə də peyğəmbərsən?
— Bəli...
— Çox yaxşı, peyğəmbərlərə vəhy gəlir. Sənə də vəhy gəlirmi?
— Bəli, gəlir. Cəbrayıl vasitəsilə gəlir...
— Vəhydə nə deyilir?
— Cəbrayıl vasitəsi ilə allah mənə xəbər göndərir ki, «Sən öz yerini tapdın, oradan daha heç bir yerə tərpənmə!»...


Diksindim. Mənə elə gəldi ki, nadinc məhəllə uşaqlarının topu pəncərəmin şüşəsini qırdı və yazı stolumun yanına düşdü. Birdən diksindim.


Ardı →

Oğru bu idimi?

Ona gəmidə rast gəldim. Qan-tər içində idi.
— Bu nə sir-sifətdir? — deyə soruşdum.
— Başıma gələnlərdən xəbərin yoxdur?
— Yooox… Xeyir ola, nə olmuşdur?
— Daha nə olacaq? Dilə-dişə düşmüşük. Sənin isə xəbərin yoxdur. Neçə gündür ki, əldən-ayaqdan düşüb ev axtarırıq. Yaxşı bir ev tapa bilsəm də, işim düzəlməyəcək. Nə eləsəm də, izimi itirə bilməyəcəyəm. Ən yaxşısı Avropaya qaçmaqdır...
Düzü, əvvəl elə zənn etdim ki, başına bir iş gəldiyi üçün polislər onu axtarır. Onu gəminin bir tərəfinə çəkdim. Qulağına əyilib yavaşdan:
— Sənə kömək edə bilərəmmi? — deyə soruşdum.
— Sən olmayasan, lap Xızır əleyhüssəlam gələ, yenə mənə kömək edə bilməz.
— Bir cinayət eləmisən?
— Yox canım. Kaş ki, cinayət eləyəydim.
— Mən, bəlkə də qonşuları ilə qan davaları var, — deyə fikirləşdim.
— De görüm, səni kim təqib edir? Bəlkə səni gizlətmək üçün bir yer tapa bildik.
— Ömrün uzun olsun. Ancaq bu mümkün olan şey deyil.
— Bir məni başa sal görüm, nə olub!


Ardı →

Böyük adamın qardaşı oğlu

Biz idarədə qardaş kimi dolanırdıq. Hamımız da burada çoxdandır işləyir, bir-birimizi yaxşı tanıyırdıq. Aramızda dedi-qodu olmazdı. Hamı bir-birini sevir və hörmətini saxlayırdı. Lap qohum kimiydik.
Biz beləcə rahat və xoşbəxt ikən günün birində müdir bizim otağa girdi. Yanında da cavan bir oğlan. Müdir bir az qayğı və bir az da hörmətlə, əli cavan oğlanın çiynində, onu özündən əvvəl otağa buraxdı. Özü də arxasınca girdi. Ayağa qalxdım. Ardımca yoldaşlarım da ayağa qalxdılar.
Bizim müdir çox yaxşı adamdır. Amma bir az sərtdir. Heç birimizə üz verməz, otağımıza da heç gəlməzdi. Görünür bu gəlişdə nə isə bir iş vardı. Cavan oğlana baxır, amma onu heç kəsə, heç şeyə oxşada bilmirdim. Yuxarıdan gəlmiş vəzifə sahibi desəm, oxşamırdı. Hərçənd indi azı uşaq yaşda olan cavanlar da müfəttiş vəzifəsində çalışırlar, amma bu onlara da bənzəmirdi. Müdir bəs nə üçün onun qoluna girmişdi?


Ardı →

Biz evə qəzet almırıq

Ankarada, neçə ildən bəri görüşmədiyim çox yaxın bir dostumun evində qonaq idim. Səhər tezdən yuxudan oyanan kimi qəzet oxumasam, başqa iş görə bilmərəm. Mən qonaq yerində də bu vərdişimdən əl çəkmək istəməyib səhər tezdən xidmətçidən qəzet istədim. O, əvvəlcə özünü eşitməməzliyə vurdu. İkinci dəfə istəyəndə isə bir söz deməyib getdi. Mən elə bildim ki, o, qəzet gətirməyə getmişdir.
Bir az sonra dostumun arvadı salona gəldi.
— Sabahınız xeyir!...
— Sabahınız xeyir...
— Rahat yata bildinizmi?
— Çox rahat yatdım.
— Xidmətçidən qəzet istəmişsiniz?
— Bəli.
Qadın pıçıltı ilə dedi:
— Biz evimizə qəzet almırıq.
Mən də onun kimi pıçıltı ilə soruşdum:
— Nə üçün?
O yenə də pıçıltı ilə dedi:
— Əvvəllər hər səhər üç qəzet alırdıq, indi almırıq… Altı aydır evimizə qəzet gəlmir.
Mən yenə də pıçıltı ilə:
— Nə üçün yavaşcadan danışırsınız – deyə soruşdum.
O bir az da qulağıma tərəf əyilib dedi:
Ardı →

İsmətimi necə qorudum

Çox şükür olsun ki, ismətimi tərtəmiz, toz zərrəsi qədər də ləkələndirmədən qurtardım. Bəyəfəndi, deyin görüm insan nə üçün yaşayır? İsmətli olmaq üçün yaşamır? Əlbəttə ki, ismətli olmaq üçün yaşayır. Bir qadın ismətini itirdi, üstəlik camaat da bundan xəbər tutdusa, sonra o qadın bir qəpiyə də dəyməz, heç kim onun üzünə baxmaz. Bəyəfəndi, elə bu səbəbə görə ismətimi çox yaxşı qorumuşam.
Onlar çox azğın ismət düşmənləriydi. Görüm onların gözü çıxsın, harada bir ismətli qadın görsələr ona göz dikirdilər. Hələ saf bir ismət görəndə onu ləkələmək üçün əllərindən gələni edirdilər.
Bəyəfəndi, mənim başıma gələnlər, heç kimin başına gəlməmişdir. Hansı birini sizə danışım. Bəyəfəndi, çox şükür ki, o vaxtlar keçdi, çox şükür ki, ismətimiz də azadlığa qovuşdu. Bəyəfəndi, vətənimiz, millətimiz var olsun...
Mənim də ismətimə göz dikdilər. Çox üzr istəyirəm, elə bilməyin ki, mən özümü tərifləyirəm, ancaq bircə onu deyim ki, mənim çox təmiz bir ismətim vardır. Əgər inanmırsınızsa, məni yaxından tanıyanlardan soruşa bilərsiniz.
Ardı →